توضیحات

چگونگی راه اندازی گلخانه در منزل با توجه به شرایط محدودیت فضا در محیط های خانگی یکی از معضلات افراد علاقمند به راه اندازی گلخانه در منزل می باشد. حال چگونه گلخانه کوچک راه اندازی کنیم که هم مقرون به صرفه باشد و هم شرایط مناسبی داشته باشد. در وهله اول باید توجه داشت هدف از ایجاد گلخانه چیست و قصد کشت و پرورش چه گیاهانی در آن را داریم. مهمترین بخش راه اندازی گلخانه کوچک، سازه گلخانه به حساب می آید. سازه اصلی راه اندازی گلخانه کوچک از چوب با پوشش پلاستيك است. ارتفاع در ايـن سازه هـا 2 تا 3 متر و سيستم گرمايي و تهويه مناسبي ندارد و بدليل ارتفاع پايين مناسب كشت محصولاتي نظير خيار و گوجه فرنگي نیست. مزيت راه اندازی گلخانه در منزل، قيمت ارزان احداث هر واحد آن مي باشد. ولي بدليل نامناسب بودن محيط داخلي براي رشد گياه، معمولاً ميزان توليد در واحد سطح در مقايسه با راه اندازی گلخانه مدرن بسيار كمتر است. بدلايل ذكر شده اين نوع راه اندازی گلخانه، توسعه نيافته است و گلخانه کوچکی كه قبلاً احداث شده است، به تدريج به گلخانه هاي مدرن تبديل مي شوند.

راه اندازی گلخانه هاي فلزي يا مدرن بزرگ

اسكلت راه اندازی گلخانه از فلز است كه معمولاً با پلاستيك هاي ضد اشعه ماوراء بنفش (UV) پوشش و داراي سيستم گرمايشي و تهويه مناسب مي باشد. ارتفاع اين نوع گلخانه ها بيش از 5/4 متر است و بدليل شرايط مناسب رشد گياه در اينگونه سازه، عملكرد در واحد سطح نسبت به گلخانه هاي کوچک  افزايش دارد. اتصال قطعات در گلخانه هاي فلزي بوسيله پيچ ومهره (پرتابل) و يا استفاده از جوش است. هزينه واحد گلخانه هاي پرتابل نسبت به سيستم جوشي 20-15% بيشتر است ولي نصب آن آسانتر و تغييرات در سازه راحت تر است.

سالن‌هاي راه اندازی گلخانه توليد قارچ هاي خوراكي

كارگاه‌هاي توليد قارچ هاي خوراكي با بلوك، آجر، سيمان، بصورت يك ساختمان معمـولي ســاخته مي شود و در آن امكانات گرمايشي، سرماساز و رطوبت ساز تعبيه مي شود. بعضي از كارگاههاي توليد قارچ بصورت گلخانه اي احداث مي‌گردد ولي با توجه به اينكه رشد قارچ به نور ناچيزي نياز دارد. پوشش هاي گلخانه ها از نوع پلاستيك هاي رنگي كه نور ناچيزي بايد از آن عبور كند انتخاب مي شود. قارچ هاي خوراكي كه در ايران پرورش داده مي شوند عبارتند از قارچ دكمه اي و قارچ صدفي. توليد قارچ دكمه اي علاوه بر سالن‌هاي پرورش نياز به كارگاه توليد كمپوست دارد كه توليد كمپوست آلودگي محيط را به همراه دارد. لذا بايد اين كارگاه‌ها در خارج از مناطق مسكوني و با مجوز سازمان حفاظت محيط زيست احداث شود. بستر پرورش قارچ صدفي كاه وكلش غلات است و چون نيازي به كمپوست ندارد موجب آلودگي محيط نمي شود و در مناطق مسكوني هم مي توان به پرورش آن اقدام نمود و نيازي به مجوز سازمان حفاظت محيط زيست ندارد.

انواع بسترهای كاشت

محصولات گلخانه ای بستر كاشت در راه اندازی گلخانه خیار به دو صورت خاكي و يا هيدروپونيك (بدون خاك) هستند كه در كشت خاكي ريشه گياه در خاك قرار مي‌گيرد؛ كه در اين روش مديريت تغذيه آسان و نياز به دانش فني زيادي ندارد ولي مقداري از مواد غذايي مصرفي از دسترس گياه خارج و بيماريهاي خاكزي همواره كشت را تهديد مي كند. ولی در راه اندازی گلخانه هیدروپونیک، ريشه گياه در موادي نظير پرلايت، پشم سنگ، ليكا، ماسه و... قرار داده مي شود و مواد غذايي مستقيماً در دسترس گياه قرار مي‌گيرد كه مزیت راه اندازی گلخانه هیدروپونیک اين است که، مصرف آب را بسیاركاهش می‌دهد و بيماري‌هاي خاكزي كم و عملكرد را در واحد سطح افزايش مي دهد امّا نياز به دانش فني بالا و مدير كارآزموده و متخصص دارد و هزينه ساخت هم 20-15 درصد  افزايش مي يابد.

محل مناسب راه اندازی  گلخانه

خاك محل راه اندازی گلخانه بايد داراي بافتي متوسط، زهكشي مناسب، فاقد شوري و قليائيت، آهك و گچ باشد. محل راه اندازی گلخانه حتي‌الامكان نزديك خط اصلي گاز و جاده هاي اصلي يا داراي جاده هاي مناسب باشد. شيب هاي تند، محل‌هاي بادگير مكان مناسبي براي راه اندازی گلخانه نيستند. ابعاد زمين بايد طوري انتخاب شود كه بتوان گلخانه ها را در جهت شمال – جنوب در آن احداث نمود.

وجود آب كافي با كيفيت مناسب

حداقل آب مورد نياز براي 1000 مترمربع گلخانه در هر شبانه روز در فصل تابستان (پيك مصرف)10-8 مترمكعب است كه با توجه به ميزان آب موجود، سطح گلخانه قابل احداث را ميتوان مشخص كرد. علاوه بر مقدار آب، كيفيت آب از عوامل مهم در توليد محصولات گلخانه ای است. تحمّل گياه نسبت به املاح موجود در آب آبياري متفاوت است. مهمترين عامل محدود كننده براي راه اندازی گلخانه، شوري يا EC آب است. EC قابل تحمّل براي گياهان در جدول زیر بيان گرديده است. ميزان EC اگر از مقادير ذكر شده بيشتر گردد عملكرد محصول كاهش مي يابد. علاوه بر EC, ميزان سديم قابل جذب(S.A.R),كلر, بيكربنات موجود در آب هم در عملكرد محصول مؤثرند لذا لازم است قبل از راه اندازی گلخانه از آب مورد استفاده آزمايش كاملي بعمل آيد.